دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه پژوهش از زمان شیخ مفید و شیخ طوسی تا کنون مورد سفارش و تأکید اساتید مختلف حوزوی بوده است، گفت: مسئله پژوهش یکی از سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه است و می‌توان آن را در رأس سنت‌های کارآمد حوزوی قرار داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای عالی حوزه‌های علمیه، آیت الله شب‌زنده‌دار در دیدار معاون پژوهش حوزه‌های علمیه، بعد از تبریک میلاد حضرت فاطمه زهرا – سلام الله علیها – و هفته پژوهش، اظهار داشت: مسئله پژوهش یکی از سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه است و می‌توان آن را در رأس سنت‌های کارآمد حوزوی قرار داد.
وی ادامه داد: پژوهش از زمان شیخ مفید و شیخ طوسی تا کنون مورد سفارش و تأکید اساتید مختلف حوزوی بوده است.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه بعد از ذکر مواردی از دغدغه بزرگان حوزوی نسبت به مسئله پژوهش، ابراز داشت: توصیه بزرگان بر این بوده است که طلبه مانند یک مجتهد، در مسائل اظهار نظر و لااقل ترجیحی داشته باشد و به این شکل در درس شرکت کند.
وی افزود: اگر کسی اینگونه در مقام تدرّس بر بیاید، حتی اگر از استعداد خیلی بالایی برخوردار نباشد، بالنده می‌شود؛ چرا که زود از نواقص خود مطلع می‌شود و قهرا سؤالات خوبی در ذهن او شکل می‌گیرد و طبعا بهتر می‌تواند از استاد استفاده کند و استاد نیز بهتر می‌تواند به او آموزش دهد.
پژوهش شامل تفکر، تتبع و تکرار است
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تفکر، تتبع و تکرار را سه عنصر پژوهش ارزیابی کرد و بیان داشت: پژوهش مَزج چند امر با یکدیگر است. یکی تفکر و تعمق. دوم تتبع و سوم تکرار نظر، به این معنا که مسئله را مختومه شده حساب نکند و پیوسته آن را مورد تجدید نظر قرار دهد.
وی استبداد در رأی و نظر را عامل گمراهی در نظر دانست و اظهار داشت: در پژوهش حتما باید افکار صاحب نظران دید و به نظرهای بزرگان توجه کرد. مَن استَبَدَّ بِرَأیِهِ ظَلَّ.
استاد حوزه علمیه قم پرهیز از سطحی نگری را از دیگر توصیه‌های بزرگان به طلاب عنوان کرد.
پژوهش نباید آموزش را تحت الشعاع قرار دهد
وی خاطر نشان کرد: پژوهش نباید به گونه‌ای باشد که آموزش و تدرّس را در طلاب تحت الشعاع قرار دهد. پژوهش برای طلاب جوان باید مکمل درس باشد.
پژوهش در موضوعات چالشی،طلبه را بالنده می‌کند
آیت الله شب‌زنده‌دار راجع به مسئله پژوهش در موضوعات تکراری ابراز داشت: در پژوهش نباید تکرار باشد، اما برای پرورش طلبه، تکرار پژوهش در برخی موضوعات چالشی مانند قاعده لاضرر، اشکالی ندارد؛ بلکه طلبه را بالنده می‌کند. پژوهش در مطالبی که کمتر در آن‌ها کار شده است، برای لُجنه‌های علمی خوب است.
وی در بخش پایانی سخنان خود با بیان اینکه بعد از تشکیل نظام اسلامی توقع بیشتری از حوزه علمیه می‌رود اظهار داشت: الان با زمان‌های قبل که دست حوزه بسته بود متفاوت است، چون حوزه می‌تواند خودش تصدی کند و مشکلات و مسائل را احصاء کند.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه ابراز امیدواری کرد: إن‌شاءالله معاونت پژوهش با توجه به همه این مطالب و توکل به خدا و استعانت از حضرت بقیة الله – عجل الله تعالی فرجه – و حضرت معصومه – سلام الله علیها – موفق باشد.
شایان ذکر است در ابتدای این جلسه، حجت الاسلام و المسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه، گزارشی از اقدامات و برنامه‌های این معاونت ارائه کرد.
برگزاری همایش‌های معتبر علمی، تقویت ارتباط و تعامل حوزه علمیه با دیگر دستگاه‌های حاکمیتی، سامانه جامع مراکز پژوهشی، اقدامات دبیرخانه حمایت از پژوهش‌های مورد نیاز جامعه و نظام، شورای هماهنگی نشریات، همایش کتاب سال، تقویت جایگاه پژوهش در روند آموزشی حوزه‌های علمیه، ارائه آمارهایی از فعالیت‌های پژوهشی در سطوح مختلف، نشریات علمی، برگزاری دوره‌های تربیت مربی پژوهشی، توجه ویژه به پژوهش در حوزه‌های رجال، ادبیات عرب و اخلاق تربیتی، معرفی و احصاء ظرفیت‌ها و اولویت‌های فرهنگی و دینی استان‌های کشور و فعالیت حدود 1200 کانون علمی در مدارس علمیه، از محورهای گزارش معاون پژوهش در این دیدار بود.
