مدیر حوزههای علمیه با برشمردن طرحهای حوزه برای تحول تاکید کرد: تحول در حوزه با شتابزدگی و سطحینگری و افراط و تفریط در تعامل بین سنت و نوگرایی ایجاد نمیشود.
آیت الله اعرافی در آیین رونمایی از ۹ کتاب اجتهادی و تخصصی دفتر فقه معاصر حوزه در مرکز مدیریت حوزههای علمیه در قم اظهار داشت: اگر حوزه را متناسب با نیازهای دنیای مدرن دنبال کنیم، باید در سه ساحت مهم گام برداریم، که نخستین آن ساحت علمی و قلمروهای آموزشی، پژوهشی و تحقیقی و دیگری نیز ساحت اخلاقی، تربیتی، تهذیبی، روحی و تزکیهای است.سومین ساحت نیز کنشگری و حضور در عرصه هدایت جامعه و راهنمایی و کمک به نظام و ملت اسلام در ایران و جهان میباشد.در ساحت نخست که علمی است به طور حتم باید ارتقا، تحول و رشدی را که دنبال میکنیم، با منطق و بر مناهج استوار و اصیل و دیرین حوزههای علمیه باشد، ولی متاسفانه در این زمینه شاهد افراط و تفریط و راههای نامتوازنی هستیم.
از سویی جریانها و حرکتهایی وجود دارد که تراث گذشته را کم میشمارد و بزرگان را در جایگاه خودشان نمیبیند و در نوسازی علمی نیز دچار سطحینگری و شتابزدگی است.
مدیر حوزه های علمیه افزود: به همین نیز شکل گاهی از مناهج و روشهای اصلی که بیش از هزار سال متفکران بزرگ کار کردهاند دور میشود، و اینها سلسلهای از آفتها و آسیبهای نوگرایی و نوپردازی و توجه به نیازهای معاصر به شمار میآید.در نقطه مقابل، برخی تحول هراسیها و غفلت از پرسشها، حرکتها و نیازهای نو و جدید و آفاقی که حوزه باید به شکل فعال باز کند، نیز موجب توقف میشود.
ایشان خاطرنشان کرد: منهجی که حوزه با الهامگیری از مراجع، رهبر معظم انقلاب و استادان دنبال میکند، منهجی متعادل، منطقی و مبتنی بر نگاه درست اجتهادی و دور از آفتهای آن است.ما در مسیر تعالی و تحول حوزه نباید شتاب زده باشیم، سطحی بنگریم و تراث عظیم فقهی، اجتهادی و عقلی خود را کوچک بشماریم، بلکه همواره بزرگان را مورد توجه قرار دهیم و در پرتو هدایت آنها حرکت نموده و همزمان هم آغوش باز و ذهن گشودهای برای شنیدن حرفها و پرسشها داشته باشیم.
ایشان در بخشی از سخنان خود بیان داشت: حوزههای علمیه در بیش از ۱۰۰ محور گامی اجرایی را برداشته و حرکتی را شروع کرده، که برخی از آنها را تقدیم مینمایم:
اصلاح برخی از نظام های آموزشی، تولید متون جدید و متون بدیل آموزشی در سطوح مختلف دراسی؛ که در سطوح عالی تدوین کتب مکمل کفایه و مکاسب به دفتر فقه معاصر سپرده شده است. و در مقدمات کتب بدیلی طراحی شده است مثل اینکه طلبه در تحصیل بین معالم، المجز یا حلقه اولی مختار میباشد.
ترسیم و ابلاغ حوزههای دانشی حوزههای علمیه در قالب درختواره، تشکیل دبیرخانه حمایت از پژوهش های مورد نیاز نظام و اقدام عملی در حمایت از دهها طرح پژوهشی که به این دبیرخانه ارجاع شده است، راه اندازی دروس تخصصی غیر از فقه و اصول، طراحی سطحی بالاتر از سطح چهار حوزه، طرح هدایت علمی ـ تربیتی، راه اندازی سامانه تقریرات دروس خارج، گسترش درس های سطوح عالی، خارج و پژوهش ها و انجمن ها در شهرستان ها که هماکنون ۵۰ درس خارج در شهرستانها راهاندازی شده است، آموزش های هدفمند برای خروجی های هدفمند مثل آموزش و پرورش، حمایت از ممتازین و استعدادهای برتر که با کمک مرکز خدمات و برخی خیرین فعلاً به صورت محدود آغاز شده است، فناورهای پیشرفته و هوش مصنوعی که آثار آن تا دو سال آینده پدیدار خواهد شد، تشکیل گروه های علمی، دستورالعمل های جدید برای ارتقای مبلغان و دستگاههای وابسته، گفتمان علمی انقلاب اسلامی که محصولات حوزه در چهل ساله اخیر را در قلمروهای جدید جمعآوری و طبقهبندی کرد.
ایشان در ادامه بیان داشتند : حرکتی که بواسطه دفتر فقه معاصر حوزه به وجود آمده، نشان داد که ظرفیت بالقوهای در حوزه داریم که با اندکی تحرک میتواند به فعلیتهای درخشانی تبدیل شود.تجربه دفتر فقه معاصر میتواند به قلمروهای دیگر نیز تسری پیدا کند، ما تجربه فقه معاصر را باید در فلسفه، کلام، قلمرو علوم انسانی و هر جایی که حوزه از منظر فلسفی یا فقهی امکان ورود دارد، هم بیاوریم.
مدیر محترم حوزههای علمیه با تقاضا از همه اساتید حوزوی در همراهی و حرکت عمیق علمی و مبتنی بر مناهج صحیح و معطوف به نیازهای امروز، درباره دفتر فقه معاصر چند نکته را یادآور شدند:
· دفتر فقه معاصر و شورای علمی عظیم الشان آن، سابقه ورود بزرگان حوزههای علمیه در موضوعات جدید را متواضعانه میپذیرند. این تطورات فقهی ما در پرتو اندیشهورزی بزرگان ما طی قرون متمادی بوده است، که همه را عزیز میداریم و داعیهای بر شروع و آغاز نداریم و برگی بر برگ آن درختان خواهیم افزود.
· دفتر فقه معاصر ادعای حصری ندارد و دروس دیگری در موضوعات معاصر به جز دروس خارج مورد حمایت این دفتر نیز وجود دارد که همه آنها مورد احترام حوزه میباشد.
· دفتر فقه معاصر تاکید دارد بر حوزه آزاد با حفظ سنت های اصیل آن. هر چند مراکز متعدد رفیع الشانی در حوزه وجود دارد، اما قلب حوزه و منبع مولد حوزه آزاد و درس های مبتنی بر سنت های اصیل ما است. و دفتر فقه معاصر به دنبال هیچ ساختاردهی جدیدی به دروس حوزوی نیست و فقط متواضعانه از آن منبع آزاد میخواهد تا ورودهای جدید داشته باشد و به هیچ وجه آن سنت ها را متزلزل ننماید
· با اقدام دفتر فقه معاصر تعامل حوزه و دانشگاه در شکلی نوین و علمی تر در حال تجلی است
· تجربه ای موفق و مبارک برای حوزه در دفتر فقه معاصر شکل گرفت. تجربه ای در مباحثه علمی اساتید و رسیدن به یک خروجی مشترک داریم که میتواند در سایر موضوعات مثل فلسفه های مضاف و کلام و قلمرو علوم انسانی نیز مورد استفاده قرار گیرد و دفتر فقه معاصر میتواند الگو بشود.